Stowarzyszenie Edukatorów Leśnych

Przykład zawsze idzie z góry

Przykład zawsze idzie z góry

 

,,To skandaliczne, by mówić jedno, a robić drugie.

To podwójne życie”

Papież Franciszek

 

,,Bądź zmianą, którą chcesz zobaczyć na świecie.

Uncja praktyki jest warta więcej niż tona kazań”

Mahatma Gandhi

Przede wszystkim szacunek i sympatia 

 

Nieraz obserwowałam to zjawisko podczas edukacji małych dzieci. Ta grupa ma szósty zmysł i od razu wyczuwa czy osoba prowadząca zajęcia z nimi ma prawdziwy pozytywny i emocjonalny kontakt z grupą. Jeśli jest inaczej nic nie pomogą nieszczere uśmiechy i miłe słówka. Młodzież i dorośli z kolei oczekują od nas traktowania na zasadzie partnerstwa – bez wywyższania się i niepotrzebnego moralizatorstwa. Edukator powinien rzetelnie przedstawić wiedzę na dany temat i uczciwie przygotować się do zajęć. Jednak w razie braku zasobu wiadomości na zadane pytanie lepiej przyznać się do tego i obiecać np. zgłębienie tematu i przekazanie informacji przez nauczyciela niż przekazywanie niewłaściwych danych. Odbiorcy przekazywanych przez nas informacji mogą mieć inne od nas zdanie, uszanujmy to. Mamy prawo do przedstawienia swoich racji, ale w kulturalny sposób. Dyskutujmy, ale nie obrażajmy słuchacza.

Dobry przykład

Nasze poglądy zawsze obrazujmy dobrym przykładem. Jeśli podkreślamy wyższość drewna nad plastikiem nie posługujmy się foliowymi torebkami, a na zajęciach  nie wykorzystujmy artykułów z tworzyw sztucznych, bo inaczej będziemy niewiarygodni. Nawet wykonane samodzielnie przez dzieci drobne gadżety z darów lasu, będą więcej warte niż plastikowe linijki. Przedstawione przez nas informacje obrazujmy  w zależności od wieku słuchaczy zabawami edukacyjnymi, przykładami z życia, danymi naukowymi. Edukator musi być wiarygodny i pełen entuzjazmu, bo od słów ważniejszy jest przykład osobisty. Tylko wtedy uda się mu dotrzeć do emocji słuchacza i zostawić trwały ślad. 

 

Zrozumiały język

 W edukacji społeczeństwa należy unikać skomplikowanych, zawodowych definicji i niejednoznaczności. To może wywołać efekt odwrotny do zamierzonego. Większość osób spoza branży leśnej nie wie co to jest trzebież, zrywka, pielęgnacja gleby itd. Jesteśmy w stanie wytłumaczyć to każdej grupie odbiorców w prosty, przystępny sposób używając znanych im słów i przykładów.

 

Obecna rola edukacji leśnej

,,Jeśli myślisz i żyjesz z dnia na dzień, sadzisz ryż.

Jeśli myślisz w kategoriach dekad, sadzisz drzewa.

Lecz jeśli myślisz kategoriami pokoleń, uczysz ludzi.”

(stare chińskie przysłowie)

Leśnicy na co dzień często ,,sadzą ryż”  czyli wypełniają bieżące zadania, reagują na bieżące problemy. W odniesieniu do pracy terenowej często myślą w kategoriach dekad sadząc nowe pokolenie lasu i dbając o las w każdej fazie jego rozwoju. Edukatorzy leśni to z kolei ludzie, którzy koncentrują się na pokoleniach. To oni edukują przyszłych odpowiedzialnych za stan przyrody obywateli. Stąd obecnie coraz większą wagę przywiązuje się do prowadzenia edukacji w duchu zrównoważonego rozwoju, która to w przeciwieństwie do  edukacji środowiskowej zwraca uwagę na wzajemne powiazania środowiska, społeczeństwa, gospodarki i kultury. Jej celem jest kształtowanie postaw zakładających zaangażowanie na rzecz środowiska teraz i w przyszłości. Jak to zrobić aby nasze działania w tym względzie były skuteczne? Na pewno stopniowo. 

Stopnie pedagogiczne w dojrzałości środowiskowej

Zmiany w podejściu do kształcenia doskonale odzwierciedlają ,,stopnie pedagogiczne w dojrzałości środowiskowej” sformułowane przez Björn Helge Bjornstad- edukatora leśnego z Norwegii.

 

Pierwszym etapem jest nauka czerpania przyjemności z przebywania na łonie przyrody.  To właśnie jak dowodzą badania ten aspekt życia jest kluczowy jeśli chodzi o zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci i młodzieży. O ,,syndromie utraty kontaktu z naturą” pisze w książce ,,Ostatnie dziecko lasu” amerykański dziennikarz Richard Louv. Edukując zapraszajmy do lasu bo niewątpliwie najlepiej przygotowana lekcja w sali szkolnej, nie przyniesie takiego efektu jak lekcja w lesie.

 

Drugim etapem jest doświadczanie i obserwowanie przyrody. Angażowanie wszystkich zmysłów do jej jej poznania wzmocni niewątpliwie osobisty stosunek do niej.

 

Działania na trzecim etapie mają na celu wykształcić zrozumienie, jak działa sieć zależności w przyrodzie. To wiedza na temat odziaływań i relacji miedzy poszczególnymi gatunkami w obrębie różnych ekosystemów. 

 

Etap czwarty to zrozumienie współzależności miedzy człowiekiem a przyrodą. Pokazujemy tutaj np. wszystkie funkcje jakie spełnia las w obszarze kulturowym, społecznym, ekologicznym czy gospodarczym. Ma to ogromne znaczenie dla zrozumienia różnic pomiędzy oczekiwaniami różnych grup społecznych i zapobieganiu konfliktom w tym zakresie.

 

Kolejny etap to nauka podejmowania proekologicznych decyzji. Nasze wybory mają realny wpływ na środowisko o czym chyba nikogo nie trzeba przekonywać. To często kompromisy w rodzaju -,,zjeść ciastko i mieć ciastko”. Mamy potrzebę korzystania z dóbr lasu, ale należy tu uwzględnić poszanowanie zasobów przyrodniczych.

 

Szósty a zarazem ostatni etap to kształtowanie postawy, która pozwala świadomie ponosić odpowiedzialność  za przyszłość. Jeśli uczestnik nie pokona pięciu poprzednich etapów nie ma szans na zrozumienie czym w istocie jest zrównoważony rozwój i jak odpowiedzialnie korzystać z dóbr przyrody. 

 

Edukacyjny sukces

To dla mnie każdy uśmiech zadowolonego po edukacji dziecka, każde słowo podziękowania od osób, które zrozumiały pewne ,,leśne tematy”, to pozytywne emocje i  zachwyt przyrodą. Tego właśnie życzę wszystkim przyszłym i obecnym leśnym edukatorom.  Bo należeć do tego szacownego grona ludzi emocjonalnych, empatycznych i szczerych to naprawdę jest coś.

 

Autor: Aneta Sławińska

 

 

Przegląd prywatności
Stowarzyszenie Edukatorów Leśnych

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.

Ściśle niezbędne ciasteczka

Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.

Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.