Stowarzyszenie Edukatorów Leśnych

Co każdy edukator powinien wiedzieć o kleszczach

Polacy boją się kleszczy, w badaniach opinii publicznej z 2019 roku aż 78% respondentów odpowiedziało, ze boi się tych pajęczaków, a 76% choć raz w przeszłości zrezygnowało z wyjścia w naturę z obawy przed kleszczami (ankieta akcji Nie igraj z kleszczem! Wygraj z Kleszczowym Zapaleniem Mózgu). Co może zrobić edukator leśny by oswajać lęk przed kleszczami osób odwiedzających las?

  • Udzielać rzetelnych informacji.
  • Oswajać z kleszczami.
  • Dawać dobry przykład.

Kilka faktów o kleszczach:

  • w polskich lasach najczęściej spotkamy kleszcza pospolitego, a na łąkach i terenach podmokłych kleszcza łąkowego,
  • kleszcze afrykańskie (np. kleszcz wędrowny), są notowane w Polsce od prawie 100 lat – co jest nowe to to, że przeżywają, pasożytują i przeobrażają się w kolejne stadium w Europie Środkowej. Ponieważ roznoszą groźne dla życia gorączki są groźne dla nas,
  • kleszcze są małe (0,8-3mm głodne do 3cm najedzone),
  • kleszcze jedzą 3 razy w życiu i z pokarmem lub od matki nabywają patogeny – czyli groźne dla człowieka bakterie, wirusy i pierwotniaki,
  • przekazują nam je w trakcie żerowania na nas (kleszcz który po nas chodzi nie zaraził nas jeszcze niczym, a taki na szkiełku mikroskopowym nie jest groźny w ogóle),
  • kleszcze można spotkać wszędzie tam gdzie jest trawa i rośliny zielne – nie tylko w lesie, ale też w parku czy w ogrodzie,
  • liczebność kleszczy zależy od wielu czynników: liczebności żywicieli (zwierząt), temperatury i wilgotności – to nieprawda, że co roku jest więcej kleszczy,
  • obecnie, ze względu na brak zim, kleszcze są aktywne cały rok w niektórych rejonach kraju,
  • nie każdy kleszcz jest wektorem choroby – to mniejszość kleszczy przenosi patogeny,
  • Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM) to choroba na która nie ma lekarstwa, może być śmiertelna, jedynym sposobem przeciwdziałania jej jest szczepienie,
  • borelioza to choroba którą można wyleczyć, obecność przeciwciał we krwi nie oznacza aktywnego stanu chorobowego,
  •  kleszcze mogą przenosić wiele innych chorób groźnych dla ludzi,
  • 24 h od ukłucia kleszcza do przeniesienia choroby jest prawdziwy dla boreliozy, nie dla KZM i innych chorób,
  • najlepszym sposobem profilaktyki jest właściwy ubiór i oglądanie ciała po powrocie do domu,
  • z repelentów działa na pewno olejek z geranium i DEET (wciąż jest najskuteczniejszy) – działanie tych substancji jest dobrze udokumentowane w literaturze naukowej,
  • nie ma badan na temat wpływu czystka na kleszcze (do momentu w którym pisze ten artykuł).
  • badania na temat wpływu telefonów komórkowych na kleszcze są w fazie badań laboratoryjnych, pionierskich – daleko jeszcze do jednoznacznych wniosków o znaczeniu praktycznym,

Jak oswajać odbiorców edukacji leśnej z kleszczami?

 Wzbudzać ciekawość, pokazywać preparaty. Bardzo często słyszę na piknikach naukowych zdanie: „Nie wiedziałem, że to takie małe”. W relacjach z dziećmi świetnie sprawdzają się: pluszaki i kolorowanki oraz budowanie modelu kleszcza z pomidorków koktajlowych i słomek do napojów. Bardzo ważne jest uczenie jak prawidłowo wyciągnąć kleszcza: zobacz.

 

O co chodzi Wierzbie z tym dobrym przykładem? 

Otóż możemy dawać dobry przykład gdy zawsze jesteśmy właściwie ubrani do lasu, czy to w pracy czy w czasie prywatnym, wspominać o tym, że jesteśmy zaszczepieni, spokojnie reagować w sytuacji gdy ktoś z uczestników zajęć znajdzie na swojej skórze kleszcza. I na koniec bardzo ważne: starajmy się podawać tylko rzetelne, sprawdzone, poparte badaniami naukowymi informacje, a nie sensacyjne doniesienia z Internetu (zawsze gdy nie jesteście pewni jakieś nowinki możecie się ze mną skontaktować – staram się być na bieżąco).
Nie wiemy jak długo istnieje związek miedzy ludźmi a kleszczami, wiemy, że potrwa raczej długo dlatego warto oswoić się z nimi i ze strachem jaki towarzyszy wielu osobom odwiedzającym las.

Wierzba

 

 

 

Przegląd prywatności
Stowarzyszenie Edukatorów Leśnych

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.

Ściśle niezbędne ciasteczka

Niezbędne ciasteczka powinny być zawsze włączone, abyśmy mogli zapisać twoje preferencje dotyczące ustawień ciasteczek.

Jeśli wyłączysz to ciasteczko, nie będziemy mogli zapisać twoich preferencji. Oznacza to, że za każdym razem, gdy odwiedzasz tę stronę, musisz ponownie włączyć lub wyłączyć ciasteczka.